Skip to main content

Brexit: dialoog en diepe democratie

Ik zag een filmpje op internet. Twee gazelles zijn in een gevecht met elkaar verwikkeld en gaan daar totaal in op, terwijl jongere soortgenoten toekijken. In de verte komt een leeuw aangerend. De toekijkende dieren hebben het in de gaten en gaan op de loop. De vechtende dieren gaan totaal op in hun gevecht en zien de leeuw niet aankomen tot die vlakbij is en het te laat is. Met dodelijke afloop voor een van de twee.

Het filmpje is een perfecte metafoor voor wat zich nu in Groot-Brittannië afspeelt rond de Brexit. Voor- en tegenstanders hebben zich dermate ingegraven in hun eigen standpunten, en in de strijd tegen elkaar, dat ze niet meer zien hoe destructief hun strijd is voor de samenleving als geheel. Er is sprake van een toenemende escalatie en een groeiende verdeeldheid, die diepe sporen trekt in de gemeenschap. Er wordt al gesproken over een dreigende burgeroorlog.
Ik hoor weinig geluiden van mensen, die oproepen om verantwoordelijkheid te nemen voor de schade, die het huidige debat veroorzaakt en daarom het debat anders te gaan voeren. In situaties als deze zijn er ‘sociale getuigen’ nodig, die opmerken wat er gaande is en zich laten horen. Die waarschuwen voor het gevaar van een steeds verdergaande desintegratie van de samenleving, als het doorgaat zoals nu. En die laten zien hoe het debat op een gezondere manier gevoerd kan worden.

In het huidige debat ontbreken de centrale waarden van de dialoog. In de dialoog is er respect voor het standpunt van de ander, ook als je het daar volstrekt mee oneens bent. In de dialoog kun je de verschillen en tegenstellingen, die er zijn, onderzoeken, zonder je helemaal te verliezen in de strijd over wie er gelijk heeft. In de dialoog blijf je oog houden voor de vraag ‘Wat verbindt ons?’, juist als er zoveel punten zijn, waarin we tegenover elkaar staan. In de dialoog leer je om in zekere mate afstand te nemen van je eigen gelijk, zodat je ook het grotere perspectief kunt blijven zien. Emoties mogen er zijn, ook in de dialoog, maar als je je volledig laat leiden door je emoties verlies je het zicht op de realiteit en op de reële gevaren die er zijn.

Dialoog is een vorm van ‘diepere democratie’. Het begrip ‘deep democracy’ is afkomstig van Arnold Mindell. Bij diepe democratie is er oog voor het feit dat ieder mens een veelkleurig wezen is. Het is dan onmogelijk om je te identificeren met één bepaalde opvatting, want dat doet geen recht aan de rijke geschakeerdheid van gedachten, gevoelens, verlangens die in ieder mens leven. Als we de tijd nemen om erbij stil te staan realiseren we ons, hoeveel meer we zijn dan onze bekende opvattingen. We zien dat we tegenstrijdigheden in onszelf hebben, dat we vaak paradoxale wezens zijn. We doen onszelf tekort als we proberen die tegenstellingen glad te strijken, als we proberen een samenhangend verhaal over onszelf te vertellen, waarin de innerlijke tegenstellingen eruit geredigeerd zijn. Als we oog kunnen hebben voor alles wat we zijn, en voor alles wat de ander is, vergroten we ons bewustzijn. En daarmee vergroten we onze compassie voor onszelf en voor elkaar. Dan kunnen we op een respectvolle manier met elkaar samenleven. Dan kunnen we samen de uitdagingen aangaan, waarvoor het leven ons stelt.

In Groot-Brittannië zijn veel mensen bekend met het gedachtengoed van diepe democratie. Ik hoop dat zij de moed vinden om hun geluid te laten horen en hun kwaliteiten in te zetten in de huidige situatie. Ik hoop dat dat zal worden opgepikt in de Britse samenleving. En ik hoop dat de Nederlandse media dit soort geluiden zullen oppikken en er bericht van zullen doen. Tot nu toe heb ik zulke berichten helaas gemist in de Nederlandse media.

Kees Voorberg, Delfgauw, 27 maart 2019
Dialoogbegeleider en auteur van ‘In Dialoog. Relatie-kwaliteit als bron van vernieuwing’.

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.  |  015 - 28 55 219  |  Glazenmakerstraat 19  |  2645 KX Delfgauw     kleine facebook   linkedin grijs