Deze uitspraak roept bij mij associaties op met de dialoog. In de dialoog kun je je bewust worden van de innerlijke compromissen die je vaak automatisch sluit. Dat bewustzijn kan de eerste stap worden om daarmee te gaan stoppen. Als je kunt stoppen met innerlijke compromissen kan je levensenergie meer voluit gaan stromen. Dan ga je meer voldoening vinden in de dingen die je doet, in het leven dat je leeft. Én je krijgt meer impact voor anderen en voor de wereld om je heen.

Innerlijke en uiterlijke compromissen

We kunnen ons een leven zonder compromissen bijna niet voorstellen. Leven is immers: leven met anderen. En dat betekent toch dat je rekening moet houden met elkaar, dat je soms water bij de wijn moet doen?
Dat is waar. Maar het helpt om onderscheid te maken tussen innerlijke en uiterlijke compromissen.
Als je een vakantie met je partner plant, en je partner houdt van cultuur en steden bezoeken, en jij bent graag in de natuur, dan is het heel goed mogelijk daar een compromis over te sluiten. Je doet bijvoorbeeld de helft van de tijd het een en de andere helft het andere. Of je doet het ene jaar het een en het andere jaar het ander. Daarvoor hoef je geen innerlijk compromis te sluiten; je eigen voorkeur blijft je eigen voorkeur.

Bij een innerlijk compromis neem je een deel van jezelf niet meer serieus

Bijvoorbeeld als je werk doet of een leven leeft, dat niet werkelijk inspirerend is, en je onderdrukt je verlangen daar verandering in te brengen, omdat je niet weet hoe dat zou moeten of omdat je niet de moed hebt om echt iets te veranderen.
Innerlijke compromissen ontstaan als je weinig gevoel van persoonlijke vrijheid hebt. Het gaat samen met een gebrek aan voorstellingsvermogen en een gebrek aan geloof in je eigen unieke mogelijkheden.

Hoe innerlijke compromissen ontstaan

De meeste kinderen dromen over wat ze later willen worden, bijvoorbeeld profvoetballer of beroemde zangeres of iets heel anders, minder stereotype. Al die dromen komen voort uit een innerlijke drang om iets speciaals te willen doen dat bij jou past, dat een uitdrukking is van jouw individualiteit. Ook al weet je vaak nog niet wat dat is en projecteer je daarom dat verlangen op iets, waarvan je je wel een voorstelling kunt maken.

Als ouders en de school dat onderliggende verlangen zouden kunnen zien en bevestigen zouden kinderen kunnen toegroeien naar een leven, waarin ze uitdrukking geven aan hun unieke talenten.
Maar als ouders deze dromen zien als een fase, die wel voorbij zal gaan en het onderliggende verlangen niet serieus nemen, en als er op school weinig ruimte in voor individualiteit, dan begint er een proces, waarbij kinderen leren zichzelf niet meer helemaal serieus te nemen. Dan leren kinderen compromissen te sluiten met zichzelf. Omdat dat een manier is om het gevoel te krijgen dat je erbij hoort, dat je geaccepteerd wordt.
Dus innerlijke compromissen beginnen vaak heel klein. Een vuurtje wordt een klein beetje getemperd. In de loop van ons leven kan het een gewoonte worden om onze levenslust een beetje te temperen. Om onze energie niet voluit te laten stromen. Om een beetje aangepast te zijn. Niet helemaal vrij. Het is vaak zo’n automatisme geworden, dat we het zelf niet meer in de gaten hebben. We zien niet meer wat we doen met onszelf. We merken niet dat we steeds compromissen sluiten met onszelf. Hooguit merken we af en toe dat we niet helemaal tevreden zijn met ons werk of met ons leven. En soms sussen we onszelf met de gedachte: ‘Je kunt nu eenmaal niet alles hebben’.

Dialoog maakt onzichtbare dingen zichtbaar

In gewone gesprekken komen de innerlijke compromissen meestal niet aan het licht. We kunnen makkelijk ergens overheen praten, omdat we niet stilstaan bij onze innerlijke beleving.
In de dialoog is dat anders. In de dialoog vertragen we, om niet in automatische reacties van ons denken te vervallen, maar stil te staan bij onze innerlijke beleving. En ook om stil te staan bij onze gewoontepatronen. Die hebben vaak als functie om pijnlijke gevoelens te vermijden. In de dialoog kunnen we gaan zien hoe we dat doen, en we kunnen ermee ophouden als we dat willen. Als we de pijn van een gebrek aan vervulling in ons werk en in ons leven wel durven te voelen, dan kunnen we ook gaan ontdekken hoe we onze eigen levenslust blokkeren door de compromissen die we sluiten met onszelf. En uiteindelijk kunnen we de moed vatten om te stoppen met die innerlijke compromissen en onze werkelijke verlangens te erkennen en een plaats te geven in ons werk en in ons leven. Dan vinden we bevrediging in ons werk en in ons leven, omdat we door onze manier van leven uitdrukking geven aan onze unieke talenten. Als we zo leven wordt onze manier van leven een geschenk voor anderen en voor de wereld waarin we leven.

Boek

Wil je meer weten over hoe de dialoog werkt, kijk dan eens naar ons boek ‘In Dialoog. Relatie-kwaliteit als bron van vernieuwing.’

Kees Voorberg, november 2018.